- بررسی میزان پاسخگویی کتب هدیه های آسمان ابتدایی به چالش های اجتماعی
نگار کاری زاده
انسان‌ها در‌فرازو نشیب‌های تاریخ، همیشه ازدردها وآسیب‌های اجتماعی بسیاری رنج برده اند و همواره در جستجوی یافتن علل وانگیزه‌های آنها بوده اند تا راه‌ها و شیوه‌هایی را برای رهایی ازآنها بیابند. بررسی میزان پاسخگویی کتب درسی، نوشته‌ها وفیلم‌ها به چالش‌های اجتماعی و به دنبال آن افزایش این پاسخگویی و ارائه راهکارهای بیشتروبهترمی تواند گام بعدی مقابله با چالش های اجتماعی باشد.دراین پژوهش سعی بر آن بوده که با توجه به حساسیت دوره ابتدایی، میزان پاسخگویی به چالش‌های اجتماعی کتب هدیه های‌آسمان براساس چهار راهکاردینداری،کتابخوانی ،بازی و ایجاد روابط اجتماعی صحیح بررسی شود. تحقیق حاضر به روش تحلیل محتوای توصیفی وبه کمک اسناد و مدارک موجود در این زمینه و بررسی کتب هدیه های آسمان صورت گرفته است.نتایج این پژوهش نشان می دهد که میزان پاسخگویی به چالش‌های اجتماعی ضعیف است به ویژه که راهکارهای کتابخوانی و بازی به شدت در انزوا قرار گرفته اند.گسترش روش تدریس‌های مبتنی بربازی و کتاب می تواند راهکار‌مناسبی برای جبران این انزوا باشد
- جایگاه دایه در نزد خاندان‌های سلطنتی عصر مغول
مهدی دهقانی
در عصر حکومت مغولان منابع تاریخی متنوعی به دایگان شاهزادگان و فرمانروایان مغول اشاره‌کرده‌اند. بر این منوال، پژوهش حاضر درصدد یافتن پاسخ به پرسش‌های زیر است: 1. دایگان شاهزادگان مغول، دارای چه ویژگی‌های شخصیتی بودند؟ 2. دایگان شاهزادگانی که به مقام سلطنت دست می‌یافتند چه نقش‌آفرینی‌های سیاسی ایفا می‌کردند؟ برای پاسخگویی، این فرضیه را به آزمون می‌گذاریم که از یک‌سو، شرایط انتخاب دایگان شاهزادگان از سوی والدینشان و از سوی دیگر، نقش‌آفرینی سیاسی دایگان بر آینده شاهزادگانی که به مقام سلطنت دست می‌یافتند سبب می‌شد تا آنان تاثیر فراوانی بر حیات اجتماعی دوره حکومت مغولان داشته باشند. پژوهش حاضر، با استفاده از روش تحقیق تاریخی و شیوه جمع‌آوری داده‌های کتابخانه‌ای از منابع دست‌اول تاریخی پس از توصیف و طبقه‌بندی ویژگی‌های شخصیتی دایگان ازجمله حسن صورت، اخلاق نیکو و اصالت خاندانی به تحلیل و تفسیر این ویژگی‌ها و سپس بررسی تاثیر تقرب دایگان به فرمانروای مغول و حسن شفاعت آنان از امرای درباری در شرایط سیاسی- اجتماعی دوره موردنظر می‌پردازد.
- جایگاه و نقش اجتماعی دایگان در دوره قاجاریه
مهدی دهقانی
در بیشتر منابع تاریخی و ادبی ایران، پیوسته از نقش مهم دایگان پیرامون پرورش و تعلیم شخصیت‌های تاریخی و اسطوره‌ای و همچنین نقش‌آفرینی سیاسی- اجتماعی‌شان در بحبوحه رخدادهای مختلف سخن رانده شده است. ازاین‌رو، مشابه با ساختار اجتماعی-سیاسی قرون گذشته، در دوره قاجاریه نیز دایگان به نقش‌آفرینی اجتماعی- فرهنگی خویش تداوم بخشیدند. برحسب شرایط متغیر، دایره عمل آنان از دوره شیرخواری نوزاد تا نظارت بر امور مختلف خانه داری گسترش می یافت. بر این منوال این پرسش مطرح است: دایگان، دارای چه جایگاه و عملکرد اجتماعی در دوره قاجاریه بودند؟ از یک‌سو، به‌واسطه رسم مذموم دوری گزیدن بانوان خانوادههای متمول از پرورش فرزندان خویش و از سوی دیگر رواج سنت دایه گزینی که دارای ریشه‌های تاریخی- اجتماعی کهنی بود، موجبات تداوم جایگاه و عملکرد دایه تا اواخر دوره قاجاریه شد. پژوهش حاضر، با استفاده از روش تحقیق تاریخی و شیوه جمع‌آوری داده‌های کتابخانه‌ای از منابع دست‌اول تاریخی پس از توصیف و طبقه‌بندی ویژگی‌های انتخاب دایه به تحلیل و تفسیر این ویژگی‌ها و تاثیرات آن بر کودکان و خانوادههای میزبان آنان در دوره موردنظر می‌پردازد.
- تحلیل کیفی مسائل و مشکلات خانوادههای ایرانی در همه‌گیری کووید-۱۹
فردین محمدی
مسأله اساسی تحقیق حاضر آن است که مهمترین و دغدغهها و نگرانیهای خانوادههای ایرانی در دوران اپیدمی کرونا چیست و چه راهکارهایی را بر مبنای این دغدغهها میتوان استخراج کرد؟ برای نیل به این هدف، از نظریههای بونکه، گیدنز، مفهوم نگرانی و رویکردهای نظری کنش متقابل نمادین و مبادله بهره گرفته شد. برای ورود به میدان مطالعه نیز، از روش تحلیل موضوعی و برای گردآوری دادهها از تکنیک مصاحبه عمیق به شیوه نیمه ساختیافته استفاده شد. نمونهها از طریق روش نمونهگيري هدفمند انتخاب شدند و در نهایت با 18 نفر از مشارکتکنندگان مصاحبه به عمل آمد و دادههاي گردآوريشده در قالب 22 مقوله كدگذاري و تحليل شدند. نتایج تحقیق بیانگر آن است که مهمترین دغدغهها و نگرانیهای خانوادهها عبارتند از: دغدغه ابتلا به بیماری، دغدغه آموزش و یادگیری، دغدغه تورم و گرانی، دغدغه درآمد، دغدغه عدم رعایت پروتکلها بهداشتی توسط سایر مردم، دغدغه کمبود مواد غذایی، دغدغه مراقبت از والدین، دغدغه مرگ، دغدغه مسکن، دغدغه ناتوانی دولت در کنترل بیماری و مسائل روحی-روانی. این دغدغهها و نگرانیها را میتوان در سه بُعد فردی-خانوادگی، سیاسی، آموزشی، و اقتصادی دسته بندی نمود. خانوادهها در راستای حل این دغدغهها و نگرانیها در سطح خُرد اقدام به کنشهایی مانند همیاری و همدلی مستأجر و مؤجر، مراقبت از والدین به سبک کرونایی، کنترل و تقویت وضعیت جسمانی-روانی، رعایت پروتکلهای بهداشتی، تقویت و تکمیل آموزش مجازی، تشویق و توصیه به رعایت پروتکلهای بهداشتی، ایجادفضای فراغتی امن و اقتصاد خانگی و مجازی نمودهاند. با توجه به این که برخی از دغدغهها مربوط به سطح کلان هستند نتایج تحقیق بیانگر آن است که دولت تنها از طریق اقدامات قوانین الزام آور -نظارت جدی، سیاستها و حمایتهای اقتصادی و تسریع اقدامات پزشکی-بهداشتی رایگان میتواند این دغدغهها و نگرانیها را رفع کند یا کاهش دهد.
- تحلیل و آسیب شناسی همسر گزینی و ازدواج جوانان یرانی
مریم سالارزاده بایگی، ریحانه عبداللهی اسماعیل آباد، اسما صیادی، ناهید قانونی مژن آبادی
نگرش به ازدواج یکی از ساز و کار های کلیدی برای پیش بینی رفتار واقعی در ازدواج است که از عوامل متعدد اجتماعی،فرهنگی و اقتصادی تاثیر میپذیرد. بنابراین،این مطالعه با هدف بررسی و آسیب شناسی همسر گزینی و ازدواج جوانان ایرانی با تاکید بر تاثیر خانواده و اقتصاد انجام شده است.به علت خصلت چند بعدی پدیده های اجتماعی و انسانی و تکثیر نظریه های متعدددر خصوص زوایای گوناگون ازدواج، در این تحقیق سعی کرده ایم با تلفیق نظریه های نوسازی ،مبادله و نظریه ی اقتصادی به شناخت و تبیین بهتری از نگرش منفی به ازدواج ، و علل افزایش سن ازدواج دست یابیم. این مطالعه از نوع مروری و کتابخانه ای بوده و با بررسی مطالعات و پژوهش های پیشین سعی در تبیین تحلیلی دقیق بر آسیب شناسی داشته که در نتیجه آن مشخص شده است که هردو عامل اقتصاد و خانواده در امر ازدواج مهم است.
- بررسی نقش عوامل فرهنگي وسرمايه اجتماعي درکاهش آسیب های اجتماعی خانواده ها: مورد مطالعه زنان خانوار شهر تهران
غلامرضا جعفری نیا
فرهنگ تااثير عمده اي در سرمايه اجتماعي دارد. به لحاظ نظري فرهنگ يکي از مهمترين عوامل تعيين کننده تمامي رفتارها است، بنابراين به همان اندازه که انگاره هاي فرهنگي متفاوتي در رفتار بهنجار مي يابيم، بايستي در انتظار يافتن تفاوتهاي فرهنگي خاص در رفتارهاي نابهنجار هم باشيم. هدف اصلي اين مقاله نقش عوامل فرهنگي وسرمايه اجتماعي درکاهش آسیب های اجتماعی زنان خانوار شهر تهران مي باشد. در اين مقاله با استفاده از روش پيمايش و از طريق پرسشنامه ساختار يافته 400 نفر از زنان خانوار شهر تهران که بطور تصادفي ساده انتخاب شدند، داده ها گردآوري شد. در اين تحقيق از آلفاي کرونباخ براي پايايي ابزار سنجش استفاده شد، براي ارزيابي فرضيات از ضريب همبستگي پيرسون، تحليل واريانس براي آزمون مقايسه ميانگين ها و تحليل مسير براي سنجش مدل تحقيق استفاده شد. سرمايه اجتماعي با سه شاخص اعتماد و قابليت اعتماد، حمايت اجتماعي و مشارکت اجتماعي عملياتي شده و از عوامل فرهنگي به تاثيرات ميزان روابط خويشاوندي، ميزان فردگرايي و دين باوري پرداخته شده است.
- بررسي جامعه‌شناختي تأثيربحران كرونا بر خشونت‌هاي خانگي
حشمت قبادی
هدف پژوهش حاضر بررسي تأثير بحران كرونا بر خشونت‌هاي خانگي با تأكيد بر جامعه ايران است. بحراني كه علاوه بر تهديدهاي جدي زيستي، تمامي ابعاد اجتماعي – فرهنگ و زيست جهان مردم را در معرض تحول قرار داده است. آنچه از منظر خانواده قابل توجه است. تبديل شدن خانواده به اصلي‌ترين و مهمترين نهاد براي زندگي فردي و اجتماعي آنچه است. تغيير ناگهاني فضاي زندگي و حضور طولاني در جايي كه براي آن آمادگي و تجربه قبلي وجود نداشته است، مسأله ساز مي‌شود. اضطراب و فشار رواني ناشي از قرنطيه و هراس از مرگ اگر چه مهمترين پيامد شيوع بيماري كرونا در كوتاه‌مدت و در طول وقوع و شيوع آن است اما رشد آسيب‌هاي اجتماعي و خشونت‌هاي خانگي از پيامدهاي جدي بحران كرونا محسوب مي‌شود. روش تحقيق در اين مقاله روش تحليل ثانويه است و بر اساس منابع، مقالات و دادههاي موجود به بررسي پديده مورد نظر پرداخته شده است. تغيير چهره فقر و فشارهاي اقتصادي – قرنطينه خانگي و چرخش كاركردي در خانواده به عنوان مهمترين بسترهاي ايجاد خشونت خانگي مورد بررسي قرار گرفت.
- آسیب‌شناسی محيطي و رفتاري تربیت دینی فرزندان
جلیل جلیلی؛ طاهر کریم زاده
این پژوهش با هدف آسیب شناسی محيطي و رفتاري تربیت دینی فرزندان اجرا شد. روش پژوهش، توصیفی و از نوع تحليل محتوا و همچنین گردآوري دادههاي لازم، جهت بررسي مسئله از منابع مرتبط و در دسترس، بوده است، در اين بررسي نشان داده شد که بنیان تربیت دینی و ارزشی فرزندان در نهاد خانواده بسته می شود و کودکان نمود باور ها و رفتارهای والدین به ارزشها هستند و آنان معلم بی زبان در عین حال مـؤثر در لحظـه بـه لحظه کودکان هسـتند؛ در کنـار خـانواده، محیط مدرسه و جمع دوستان به عنوان فضای رسمی و غیر رسمی تکمیل کننده شخصیت آنها، به موازات پدیده فضای مجازی و سایبری از جمله محیط هایی هستند که شایسته یا ناشایست بودن هر یک از آنها، تـأثیرات معنادار تربیتی را در گرایش یا عدم گرایش فرزندان به مسائل دینی می گذارد؛ در بعد رفتاری، یافته های پژوهشی حکایت از آن دارد که آسیب هایی همچون : نازپروردگی و تنعم بیش از حد، رفتارهای تحقیرآمیز، اجبار و اکراه، خشونت و سخت گیری بیجا و تبعیض و بی عدالتی بین فرزندان، ازجمله روش های نادرست تربیتی هستند که از ناحیه ی اطرافیان و والدین میتواند، متوجه فرزندان گردد. پیشنهادها براي رفع این آسیب ها عبارت است از: ارتقاي سواد رسانه اي خانواده ها ، تربیت فرهنگی و ارزشی فرزندان، ایجاد پل ارتباطی بین خانواده و مدرسه ، توجه جدی به جذب افراد متعهد درآموزش و پرورش و مراقبت از گسترش بدون نظارت مدارس غیر انتفاعی.
- مطالعه نقش مادران سرپرست خانوار در شادمانی فرزندان (مورد مطالعه: شهر یزد)
زهرا فلک الدین، مسعود حاجی‌زاده میمندی
شادمانی در همه ادوار و برای همه جوامع مهم بوده و هست، همچنین در ایجاد این شادمانی در محیط خانواده زنان به‌خصوص مادران نقش حیاتی دارند. بر این اساس هدف پژوهش حاضر مطالعه نقش زنان سرپرست خانوار در شادکامی فرزندان می‌باشد؛ روش: این پژوهش به روش کیفی و تکنیک تحلیل مضمون و مصاحبه با 15 نفر از زنان سرپرست خانوار در شهر یزد انجام گرفت. یافته ها: از بین یافته‌های پژوهش سه مضمون نهایی تحت عنوان " آینده‌نگری و دوراندیشی مادرانه، حمایت روحی- روانی مادرانه ، مواظبت و همراهی اجتماعی به‌مثابه حمایت چندجانبه" استخراج گردید. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مادران تمام سعی و تلاش خود را به کار می‌گیرند تا فرزندانی شاد و باروحیه داشته باشند. آنان با آینده‌نگری و دوراندیشی سعی می‌کنند که برای نیازهای فرزندانشان برنامه‌ریزی کنند و همین آینده‌نگری را به آنان نیز آموزش بدهند، همچنین روحیه شادمانی و امید به زندگی را در آنان ایجاد و حفظ کنند. در آخر اینکه در محیط اجتماع و برخوردها و تعاملات فرزندانشان، مراقب و همراه آنان باشند تا احساس شادمانی و پشتیبان داشته باشند. پیشنهاد: بر اساس نتایج پژوهش توجه به نیازها و مشکلات سرپرستان خانوار میتواند باعث شادمانی آنان گردد و متعاقب با آن شادمانی مادر بر شادمانی فرزندان و خانواده اثرگذار است؛ زیرا پیشرفت فقط بعد رفاه مادی را در بر نمی گیرد بلکه توجه به رفاه ذهنی و شادمانی افراد نیز از ابعاد توسعه اجتماعی می باشد. در واقع نهادهای ذی‌ربط حمایتی و سیاست گذاران باید به نیازهای زنان سرپرست خانوار و خانواد هایشان توجه کنند.
10. روایت زندگی یک تک فرزند
مرضیه ظفرنژاد، فاطمه خسروی، مطهره پیری
پدیدۀ تک فرزندی در خانواده های ایرانی به سرعت درحال گسترش است.هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های یک دختر 22 ساله تک فرزند و تاثیرات تک فرزندی در او می باشد . روش این پژوهش کیفی و از نوع روایت پژوهی است. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختاریافته بوده است.دربررسی روایت های راوی پژوهش 5 مضمون استخراج شد. که شامل وضعیت تحصیلی – شغلی، ویژگی های روحی -روانی ، روابط خانوادگی ، ویژگی های شخصیتی و روابط اجتماعی بود بر اساس یافته ها راوی پژوهش از وضعیت تحصیلی خوبی برخورداربود اما در شغل فروشندگی که به روابط عمومی بالا نیاز داشت ،موفق نبود.تاب آوری کم و ابتلا به اختلالات اضطراب و افسردگی از دیگر ویژگی های او بود.وی رابطه ی عمیقی با والدینش داشت و ویژگی های منفی شخصیتی او بر ویژگی های مثبت شخصیتش برتری داشت. همچنین راوی پژوهش روابط اجتماعی پایینی داشت. با توجه به اینکه این پژوهش پدیده ی تک فرزندی را از منظر شخص تک فرزند بررسی کرده بود پیشنهاد می شود این پدیده ازدید والدین تک فرزندان نیز بررسی شود.