دانشگاه بیرجند
اندیشه تأسیس دانشگاه بیرجند و مقدمات اجرایی آن به سال 1345 بازمی‌گردد. به دلایلی، تحقق عملی این اندیشه، پس از یک دهه تأخیر در خرداد 1354 به بار نشست. در آن سال، زنده‌یاد دکتر محمدحسن گنجی، استاد ممتاز جغرافی دانشگاه تهران، به عنوان مسئول طرح پیگیری و راه‌اندازی موسسه آموزش عالی بیرجند انتخاب شد و دبیرخانه آن در ساختمان مدرسه شوکتیه مستقر گردید. به دنبال آن، در 31 شهریور 1356، طی مراسمی رسمی، نوار سه رنگ گشایش موسسه آموزش عالی بیرجند در محل آن مدرسه تاریخی بریده شد و پیش از ظهر همان روز طی مراسمی جداگانه، کلنگ احداث ساختمان آن در اراضی شوکت‌آباد به زمین زده شد. این‌گونه بود که موسسه آموزش عالی بیرجند با ریاست شادروان پروفسور محمدحسن گنجی و با پذیرش 120 دانشجو در سه رشته ریاضی، شیمی و فیزیک رسماً گشایش یافت. با پیروزی انقلاب اسلامی، این موسسه آموزشی از خرداد 1358، به مجتمع آموزش عالی تغییر نام یافت و با الحاق آموزشکده کشاورزی (1358) و گشایش دانشکده‌های فنی (1367)، ادبیات و علوم انسانی (1369) و پذیرش دانشجو در دوره شبانه (1370)، نهایتاً مجتمع دانشگاهی بیرجند در اسفند 1371 به دانشگاه بیرجند ارتقای سازمانی یافت.
اینک جای بسی خوشوقتی است که این دانشگاه پس از گذشت بیش از چهل سال، دارای سيزده هزار دانشجو و قریب به 350 عضو هیئت‌علمی در 10 دانشکده با 50 گروه آموزشی در 180 گرایش و در دوره‌های مختلف تحصیلی و نیز 5 آموزشکده و دانشکده اقماری به‌عنوان بزرگترين قطب علمی و نيز قطب نگهداشت جمعیت شرق کشور، خدمات آموزشی، پژوهشی و فرهنگی ارائه می‌نماید.